Belastingheffing over NFT’s

De explosieve groei van cryptovaluta in de afgelopen jaren heeft ertoe geleid dat ook de handel in NFT’s, oftewel non-fungible tokens, populair is geworden. In 2021 werd voor circa twaalf miljard Amerikaanse dollar aan NFT’s verhandeld. Zo werd de eerste Tweet van de CEO van Twitter verkocht voor $ 2,9 miljoen en het – digitale – kunstwerk van Beeple verkocht voor een slordige $ 69 miljoen. Ook in Nederland is de NFT-gekte losgebarsten en wordt er veelvuldig gehandeld in de ‘digitale eigendomsbewijzen’.

Hoog tijd dus om stil te staan bij de vraag of, en zo ja hoe, het bezit en de handel in NFT’s in de belastingheffing wordt betrokken. In dit blog zal ik antwoord geven op de volgende vragen:

• Wat is een NFT?
• Wat geeft een NFT-waarde?
• Hoe werkt het, waar en hoe te kopen?
• Wat houdt het minten van NFT’s in?
• Hoe kwalificeert de handel in NFT’s in fiscale zin?

Wat is een NFT?

NFT’s oftewel non-fungible tokens zijn cryptografisch ondertekende eigendomsbewijzen die worden opgeslagen op de blockchain. Op deze manier kan eigenaarschap worden gekoppeld aan digitale objecten. Een non-fungible token is uniek en kan daarom niet, anders dan bijvoorbeeld Bitcoin of Ethereum, worden vervangen door een andere eenheid van zijn soort.

Wat geeft een NFT waarde?

De waarde van een NFT wordt hoofzakelijk bepaald door vraag en aanbod. De prijs is afhankelijk van de mate waarin er een ‘hype’ bestaat op de markt ten aanzien van een specifiek stuk of serie. Naast het unieke karakter spelen ook andere kenmerken een rol, zoals de handtekening van de makers, zeldzaamheid, de details in de metadata en de onderscheidende waarde.

Hoe werkt het, waar en hoe te kopen?

Het creëren en verhandelen van NFT’s wordt gefaciliteerd door zogenaamde smart contracts. Dit zijn kleine stukjes software die die op de blockchain draaien. Een smart contract zorgt ervoor dat een transactie onder vooraf gestelde voorwaarden op een objectieve manier uitgevoerd wordt. NFT’s worden gekocht met cryptovaluta, zo kunnen NFT’s die zich op de Ethereum-blockchain bevinden worden betaald in Ether, de standaard cryptocurrency van die blockchain. De kosten die aan het kopen van een NFT verbonden zijn betreffen de transactiekosten op de blockchain. Het uitvoeren van een transactie kost een Ether (of een andere coin die NFT-registratie ondersteunt), dit wordt ook wel “gas” genoemd. Naast Ethereum ondersteunen de blockchains van onder andere WAX, Solana en FLOW de registratie van NFT’s.  

NFT’s minten

NFT’s worden uitgegeven middels een smart contract, dit (aanmaak)proces noemt men minten. Het minten van NFT’s houdt in dat de token op de blockchain wordt aangemaakt en de technische informatie eraan wordt toegevoegd. Elke NFT wordt derhalve eerst gemint voordat deze kan worden verkocht.

Het object (nog geen NFT) wordt door de projecteigenaar (verkoper) aangeboden aan de collector (koper), die overgaat tot het minten en ervoor zorgt dat het als NFT wordt geregistreerd op de blockchain. De collector wordt na de aankoop (en het minten) eigenaar van de NFT. De minimale prijs wordt bepaald op basis van de ‘floor price’, het minst waardevolle stuk van de collectie. De verkoop geschiedt veelal via bieding waarbij de verkoper zelf kan bepalen voor welke prijs hij het stuk wil verkopen.

Hoe kwalificeert het bezit en de handel in NFT’s in fiscale zin?

De heffing van inkomstenbelasting vindt plaats op basis van het boxenstelsel, waarbij voor elke box een ander tarief en grondslag geldt. Grof gezegd worden actieve inkomsten belast in box 1 (loon, winst uit onderneming en resultaat uit een werkzaamheid), inkomsten uit aandelen in box 2 (dividenden en voordelen behaald met de verkoop daarvan) en vermogen in box 3 (alle vermogensbestanddelen niet zijnde de eigen woning en aandelen in box 2).

Het te gelde maken (exploiteren) van vermogensbestanddelen, zoals het handelen in NFT’s, kan op basis van het boxenstelsel worden belast in box 1 of box 3. Namelijk als winst uit onderneming, resultaat uit overige werkzaamheden (beide box 1) of als normaal actief vermogensbeheer (box 3). Lees ook mijn eerdere blogs over belastingheffing over cryptovaluta en de risico’s van het handelen in cryptovaluta met behulp van een trading bot, waarin ik uitgebreid inga op de onderscheidende criteria tussen box 1 en box 3.

Het regelmatig aan- en verkopen van goederen is volgens vaste jurisprudentie een omstandigheid die ertoe kan leiden dat belastingheffing in box 1 plaatsvindt. De voorwaarde hiervoor is echter wel dat dit gepaard gaat met werkzaamheden die naar hun aard zijn gericht op het behalen van – redelijkerwijs te verwachten – voordelen die het rendement bij normaal actief vermogensbeheer te boven gaan. Het onderscheid ten opzichte van box 3 zit hem in het ‘redelijkerwijs kunnen verwachten’ van die voordelen.

De handel in cryptovaluta en NFT’s is in hoge mate speculatief van aard, met name vanwege de hoge volatiliteit van de markt. Het typische van speculatie is dat de uitkomst van een transactie niet kan worden beïnvloed door de inspanningen van de belastingplichtige omdat deze wordt bepaald door externe factoren. Hierbij moet hoofdzakelijk worden gedacht aan marktwerking (vraag en aanbod). Daarnaast spelen de eerdergenoemde factoren, zoals het unieke karakter, zoals de handtekening van de makers, zeldzaamheid, de details in de metadata en de onderscheidende waarde, een rol. Het speculatieve karakter van cryptovaluta en NFT’s maakt dat het voordeel doorgaans niet redelijkerwijs kan worden verwacht en belastingheffing in de meeste gevallen plaatsvindt in box 3. Dit is mogelijk anders als de gebruiker de waarde kan beïnvloeden, bijvoorbeeld als sprake is van een bekend persoon die de NFT’s aanprijst.

De kunstvrijstelling voor box 3

NFT’s worden door velen gezien als mogelijkheid om eigendom te koppelen aan digitale kunstvoorwerpen. Interessant is dat voor voorwerpen van kunst en wetenschap een vrijstelling geldt voor box 3. Deze voorwerpen hoeven niet als bezitting te worden opgegeven, tenzij deze hoofdzakelijk als belegging worden aangehouden. Bij het regelmatig aan- en verkopen van NFT’s is de vrijstelling dus niet van toepassing. Maar hoe zit dat als de NFT’s daadwerkelijk als kunst- c.q. genotsvoorwerpen worden aangehouden? Als we ‘voorwerpen van kunst’ vertalen naar het digitale heden, kan het standpunt worden ingenomen dat NFT’s kwalificeren als de digitale kunstvoorwerpen en hoeft het bezit daarvan niet te worden verantwoord in box 3. In de literatuur en jurisprudentie is deze kwestie echter nog niet uitgekristalliseerd maar onmogelijk is het zeker niet.

Conclusie

De waarde van een NFT wordt hoofdzakelijk bepaald door de mate waarin er een ‘hype’ (vraag en aanbod) bestaat ten aanzien van het stuk of de collectie en of deze aanhoudt. Voor de vaststelling of het bezit dan wel de handel in NFT’s in box 1 of box 3 wordt belast is van belang of het te behalen voordeel redelijkerwijs (objectief) kan worden verwacht. De handel in cryptovaluta en NFT’s is echter in hoge mate speculatief van aard, met name vanwege de hoge volatiliteit van de koersen. Dit leidt ertoe dat er niet snel een meerwaarde kan worden gecreëerd door het verrichten van arbeid of inspanningen waardoor de waarde hoger wordt. Het gevolg daarvan is dat het bezit en de handel in NFT’s doorgaans zal worden belast in box 3. Overigens is het goed denkbaar dat NFT’s onder de kunstvrijstelling vallen, mits aan de daarvoor gestelde voorwaarden wordt voldaan.