De fiscale strafbeschikking, aanvaarden of in verzet gaan?

Het is waarschijnlijk een bekend gezicht, een blauwe envelop in de postbus. U verwacht misschien een aanslag, of onder bijzonder ongelukkige omstandigheden, een boete. Tot uw schrik vindt u bij het openen van de brief het voornemen tot uitvaardiging van een fiscale strafbeschikking. Wat betekent dat precies? In dit blog beschrijf ik wat de gevolgen zijn van de fiscale strafbeschikking en waar u rekening mee moet houden bij uw vervolgstappen.

Wat is een fiscale strafbeschikking?

De fiscale strafbeschikking is een instrument van de Belastingdienst waarmee bij de belastingwet strafbaar gestelde feiten gestraft kunnen worden. Deze feiten zijn onder te verdelen in fiscale overtredingen en fiscale misdrijven. Ook de Douane mag een fiscale strafbeschikking uitreiken, dat gebeurt bijvoorbeeld als u met te veel contant geld het vliegtuig in- of uitstapt.

Bij de fiscale overtreding kunt u denken aan het niet nakomen van bepaalde fiscale verplichtingen, zoals het bewaren van de administratie of het niet (voldoende) meewerken aan een boekenonderzoek. Een fiscaal misdrijf is bijvoorbeeld het opzettelijk niet nakomen van deze fiscale verplichtingen, of het opzettelijk niet of onjuist doen van aangifte en het opzettelijk niet betalen van belasting die op aangifte voldaan moet worden (bijvoorbeeld omzetbelasting). Bij een misdrijf is dus opzet in het spel, bij een overtreding is dat geen vereiste.

De ‘straf’ in de strafbeschikking bestaat in de regel uit een geldboete. In een fiscale strafbeschikking mag geen taakstraf worden opgelegd, zo’n straf mag alleen een officier van justitie of een rechter opleggen. Het oplegbare boetemaximum is afhankelijk van het strafbare feit. Zo is in 2024 en 2025 het boetemaximum voor de overtreding van het niet bewaren van de administratie lager (€ 10.300) dan het boetemaximum voor het misdrijf van het opzettelijk niet betalen van de aangifte (€ 103.000). Bij misdrijven kan het boetemaximum nog worden verhoogd tot eenmaal het bedrag van de te weinig geheven belasting (tot driemaal voor box 3 belasting). Maar let op: bij een boete hoger dan € 2.000, wordt u uitgenodigd voor een hoorgesprek. Dit is sowieso een goed moment om te overleggen met een advocaat.   

Naast de straf kunnen ook ‘aanwijzingen’ opgenomen zijn in de fiscale strafbeschikking. In de praktijk blijkt dat deze aanwijzingen neerkomen op het alsnog voldoen aan de niet nagekomen fiscale verplichtingen. Denk hierbij aan het alsnog verstrekken van stukken die eerder opgevraagd zijn bij een boekenonderzoek.

Wel of niet aanvaarden?

Het aanvaarden van de fiscale strafbeschikking heeft, naast een boete en aanwijzingen, ook andere gevolgen voor u. Ten eerste blijft de procedure bij de strafrechter u bespaard. U kunt namelijk niet meer vervolgd worden voor het feit waarvoor de fiscale strafbeschikking aanvaard is. De met een strafprocedure verbonden kosten, voor uw portemonnee en reputatie, hoeft u dus niet te dragen. Daar tegenover staat dat u ook niet meer uw gelijk kunt halen bij de rechter.

Enkele andere overwegingen zijn de volgende.

Het kan financieel voordelig zijn om de fiscale strafbeschikking te aanvaarden als u die opgelegd krijgt voor het niet verstrekken van relevante gegevens. Eerder noemde ik de overtreding van het niet verstrekken van stukken die opgevraagd zijn bij een boekenonderzoek; dat valt hier ook onder. Volgens het beleid van de Belastingdienst bedraagt de boete voor deze feiten 80% van het oplegbare maximum, ofwel (80% van € 10.300 =) € 8.240. Dit is mogelijk lager dan de boete of straf die bij een strafzaak voor hetzelfde feit kan worden opgelegd, zeker als daarbij ook nog opzet wordt aangenomen en het dus als misdrijf wordt gekwalificeerd in plaats van als overtreding. Aanvaarding van de strafbeschikking sluit verdere bestraffing voor hetzelfde gepleegde feit uit. Let op: dit geldt alleen voor hetzelfde feit, niet voor andere feiten.

Strafblad en Verklaring Omtrent Gedrag

Het aanvaarden van een strafbeschikking voor een fiscale overtreding, resulteert niet in een ‘strafblad’. Dit is dus anders dan wanneer een strafbeschikking door de politie of andere bestuursorganen dan de Belastingdienst wordt opgelegd voor een overtreding – dergelijke strafbeschikkingen kunnen wél op het strafblad komen als de boete ten minste € 130 bedraagt. Bij een fiscale strafbeschikking kan het dus lonen om de Belastingdienst (of Douane) ervan te overtuigen dat er geen opzet in het spel was, om een strafblad te voorkomen.

Fiscale strafbeschikkingen voor een misdrijf (opzet) komen wél op het strafblad. Een goed idee dus, als zo’n strafbeschikking wordt aangekondigd, om ook hierover te praten met uw advocaat. Een aantekening op het strafblad kan immers voor problemen zorgen bij het verkrijgen van een Verklaring Omtrent Gedrag (de zogenaamde VOG). Zie het blog van mijn collega Ilse Engwirda hierover.

Soms ziet de strafbeschikking op feiten waar ook een bestuurlijke vergrijpboete zou kunnen worden opgelegd, wat dan natuurlijk de voorkeur heeft omdat die niet op een strafblad vermeld worden. Vraag dan uw advocaat of overleg nog mogelijk is om een vergrijpboete op te leggen in plaats van een (misdrijf) fiscale strafbeschikking. Lees het blog van mijn collega Nick van den Hoek voor meer informatie over de vergrijpboete.   

Ten slotte moeten bij het aanvaarden van de fiscale strafbeschikking de geldboete betaald en de opgenomen aanwijzingen opgevolgd worden. Als u dat niet doet, wordt u alsnog strafrechtelijk vervolgd.

De gevolgen van niet aanvaarden

Wanneer u de fiscale strafbeschikking niet wilt aanvaarden, moet u binnen 14 dagen na ontvangst van de fiscale strafbeschikking in verzet gaan. In verzet gaan betekent dat het OM de zaak ‘overneemt’ van de Belastingdienst. U gaat in verzet tegen een fiscale strafbeschikking door een brief te sturen naar het Openbaar Ministerie waarin u schrijft waarom u het niet met de beschikking eens bent. In de fiscale strafbeschikking staat waar u deze brief heen moet sturen en wat u nog meer in de brief moet vermelden.

Vervolgens buigt de officier van justitie zich over de vraag of hij de zaak zal voorleggen aan de rechter. De officier kan ook de strafbeschikking wijzigen of intrekken.

Conclusie

Een fiscale strafbeschikking kan u een kostbare en nare gang naar de strafrechter besparen. De neiging is dan ook soms groot om het ‘aanbod’ in de blauwe envelop maar te aanvaarden. Maar let op: een strafblad houdt u er wel aan over als het om een misdrijf gaat. Soms is dat een moeilijke afweging. Heeft u een fiscale strafbeschikking ontvangen en vraagt u zich af wat de beste vervolgstap is? Bent u het er helemaal niet mee eens of hoopt u dat er nog wat aan te doen is? Neem gerust contact met één van onze specialisten op via de gegevens op onze website