De kwalificatie van de handel in cryptovaluta

SDU BZ (BelastingZaken), 8 september 2022

Rechtbank Gelderland heeft in een uitspraak duidelijkheid gegeven over wanneer de opbrengst van handel in cryptovaluta in box 1 thuishoort en wanneer in box 3.

Uitspraak Rechtbank Gelderland
Op 23 mei 2022 heeft Rechtbank Gelderland een belangrijke uitspraak gedaan over de vraag of het handelen in cryptovaluta, meer in het bijzonder met behulp van een trading bot, ertoe leidt dat het resultaat in box 1 of box 3 wordt belast. Voor belastbaarheid in box 1 dient er sprake te zijn van een bron van inkomen. Volgens vaste jurisprudentie is dat het geval als er cumulatief is voldaan aan de drie bronvoorwaarden: deelname aan het economisch verkeer, voordeel beogen (het subjectieve criterium) en
redelijkerwijs voordeel kunnen verwachten (het objectieve criterium). Als er aan deze voorwaarden wordt voldaan
behoeft binnen de reikwijdte van box 1 slechts nog te worden beoordeeld of er sprake is van winst uit onderneming,
dan wel resultaat uit overige werkzaamheden.

Voordeelverwachting versus speculatie
Het beslissende antwoord bij de beoordeling of er sprake is van een bron van inkomen, komt in nagenoeg alle gevallen neer op de vraag of de voordelen objectief redelijkerwijs kunnen worden verwacht. De handel in cryptovaluta is op zichzelf bezien speculatief van aard vanwege de hoge mate van volatiliteit op de markt. Er worden grote winsten behaald, maar ook grote verliezen geleden. In het licht daarvan kan er worden gesteld dat het speculatieve karakter haaks staat op de objectieve voordeelverwachting. Het typische van speculatie is immers dat de uitkomst van de transactie niet door de inspanningen
(arbeid) van de belastingplichtige kan worden beïnvloed, omdat deze wordt bepaald door externe factoren waarop
de speculant geen invloed heeft. Arbeid In de zaak bij Rechtbank Gelderland werd geoordeeld dat het enkele feit dat de belastingplichtige arbeid had verricht om een trading bot te ontwikkelen, nog niet betekent dat de voordelen die in een bepaald jaar worden behaald aan deze arbeid kunnen worden toegeschreven. Het behaalde resultaat werd hoofdzakelijk toegeschreven
aan de omstandigheid dat de koersen van cryptovaluta in de betreffende jaren aanzienlijk waren gestegen. In 2018
had de belastingplichtige daarentegen juist grote verliezen geleden wegens de algehele crash op de cryptomarkt.
Hieruit volgt dat er geen sprake is van structurele positieve resultaten die door de verrichte arbeid van
belanghebbende kunnen worden verklaard, aldus de rechtbank. Voor de aanwezigheid van een objectieve voordeelverwachting
is mijns inziens dan ook vereist dat het resultaat in causaal verband staat tot de verrichte arbeid.

Normaal actief vermogensbeheer
Normaal actief vermogensbeheer is het criterium voor een beleggingsactiviteit. Deze kwalificatie leidt tot belastingheffing in box 3. Als er sprake is van ‘meer’ dan normaal actief vermogensbeheer, wordt het resultaat belast in box 1 als winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden. In de jurisprudentie wordt voor de kwalificatie ‘meer dan’ aangesloten bij de arbeids- en
rendementsplustoets: de verrichte arbeid dient naar aard en omvang meer te omvatten dan bij normaal actief vermogensbeheer gebruikelijk is en moet als doel hebben het verkrijgen van een rendement dat het rendement bij normaal actief vermogensbeheer te boven gaat. Ook uit deze toets volgt dat voor belastingheffing in box 1 een causaal verband dient te bestaan tussen de verrichte arbeid en het behaalde rendement.

Handel in cryptovaluta: de kwalificatie
Bij de kwalificatie of een bepaalde activiteit leidt tot belastingheffing in box 1 dan wel box 3, zal vanwege de rangorderegeling eerst moeten worden getoetst aan de broncriteria. Als er aan de drie voorwaarden wordt voldaan, vindt er belastingheffing plaats in box 1. Bij de handel in cryptovaluta speelt het speculatie-element echter een grote rol, waardoor er van een objectieve voordeelverwachting niet snel sprake is. Het resultaat wordt hoofdzakelijk bepaald door externe factoren, waarop de belastingplichtige geen invloed kan uitoefenen. Zelfs als er met behulp van een trading bot wordt gehandeld, arbeid is verricht om het algoritme te schrijven en daarmee omvangrijke voordelen worden behaald, betekent dit nog niet automatisch dat
objectieve voordeelverwachting aanwezig is. Hiervan is (pas) sprake als er een causaal verband bestaat tussen de
verrichte arbeid en het behaalde resultaat.

Auteur: Woody Jansen de Lannoy