FIOD woest over gedwongen vertrek directeur – door Bart Mos

AMSTERDAM – Binnen de fiscale opsporingsdienst FIOD heerst woede en verdriet over het gedwongen terugtreden van hun algemeen directeur Hans van der Vlist, wegens de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst.  

Van der Vlist maakte zijn door de top van het ministerie van Financiën gedwongen terugtreden afgelopen week zelf bekend bij zijn medewerkers. In een mail stelde hij ’geen betrokkenheid, wetenschap en directe verantwoordelijkheid’ te hebben gehad bij de behandeling van toeslagen. Bij FIOD-medewerkers, zowel hoog als laag in de organisatie, sloeg het nieuws over zijn vertrek in als een bom. „Niemand had dit verwacht en niemand die het snapt. Nimmer hebben we zo’n goede directeur gehad”, zegt een bewogen rechercheur, die zich net als vrijwel al zijn collega’s alleen anoniem wil uitspreken.

Kwaad bloed

De boosheid onder de medewerkers komt met name doordat het aftreden van Van der Vlist samenvalt met de aangifte die de top van het ministerie afgelopen week deed bij het Openbaar Ministerie tegen de Belastingdienst vanwege de toeslagenaffaire. Bovendien valt zijn terugtreden samen met het vertrek van enkele hoofdpersonen in deze affaire, onder wie de directeur MKB Gerard Blankestein, voormalig directeur toeslagen. Dat zet kwaad bloed bij de FIOD.

Een officier van justitie bij het Functioneel Parket noemt dat begrijpelijk: „Voor buitenstaanders kan het overkomen dat er een direct verband is tussen de verwijten in de aangifte tegen de Belastingdienst (als organisatie) en Hans van der Vlist zelf. Dan kan ik mij voorstellen dat dit onrust veroorzaakt bij FIOD.” 

Verwijten

Fiscaal advocaat Vanessa Huygen Van Dyck, die in haar werk veel contact heeft met de FIOD, sluit zich daarbij aan: „Tussen de regels door lijkt nu te worden gesuggereerd dat Van der Vlist wel (al dan niet strafrechtelijk) verwijtbaar is geweest, dat de aangifte wellicht zelfs mede op hem betrekking heeft. Ik begrijp niet waarom hij weg moet, aangezien hij bij mijn weten geen enkele rol heeft gehad bij (het in stand laten van) de toeslagenaffaire.”

Tientallen FIOD-medewerkers reageren via sociale media instemmend op de column die Marcel Pheijffer, hoogleraar forensische accountancy aan de universiteit Nyenrode (en voormalig FIOD-man) dinsdag schreef in het FD.

In zijn column oordeelt Pheijffer hard over het gedwongen vertrek van Van der Vlist die in zijn ogen juist „respect en waardering voor zijn verdiensten voor de misdaadbestrijding in de BV Nederland” zou moeten krijgen. Het besluit om hem te laten terugtreden doet de hoogleraar af als „politieke stoerheid op drijfzand”.

Strafbare feiten

In reactie op de boze berichten vanuit de opsporingsdienst laat de Belastingdienst in een verklaring weten dat „uit het feit dat de betrokken werknemers deze stappen zetten, niet mag worden geconcludeerd dat er sprake is van strafbare feiten”. En „dat zij in het belang van onderzoek voorlopig een stap opzij maken binnen de organisatie”.

Het is de vraag of die verklaring de gemoederen bij de FIOD doet bedaren. In een intern schrijven wordt door een groep leidinggevenden gesteld dat het onverwachtse vertrek van hun directeur „de FIOD schade berokkent”.

Van der Vlist is bovendien zeer geliefd binnen de opsporingsdienst. Volgens een rechercheur maakt hij veel contact met zijn mensen, ondanks dat de FIOD-organisatie zo’n 1300 medewerkers telt. „Als hij je in de gang tegenkwam, nam hij vrijwel altijd tijd voor een praatje. Hans toonde oprecht interesse.”

Charismatisch

Teamleiders roemen Van der Vlist op het interne FIOD-netwerk wegens zijn „visionaire en integere grondhouding, en zijn eigen gedrevenheid in de opsporing”. Ze noemen hem een „charismatisch leider die vooroploopt en als adagium heeft ’loop met ons mee, anders raak je achter’. Vanuit deze visie ontstond als vanzelf een innovatieve aanpak in de opsporing, zowel op nationaal als internationaal niveau.”

Gepubliceerd in: Telegraaf.nl, Financieel d.d. 26-05-2020