Na de FIOD inval

Het zal je maar gebeuren: om zeven uur in de ochtend staat de FIOD met een mannetje of tien voor de deur. Een rechter-commissaris vertelt je dat ze een huiszoeking gaan doen omdat je van een strafbaar feit wordt verdacht. Of jij maar even op de bank gaat zitten en je er vooral niet mee bemoeit. Je huis wordt ondersteboven gekeerd en je administratie, je telefoon, je pc en je dure spullen worden ingeladen. Ook spullen van gezinsleden worden niet ontzien. Een paar uur later blijf je verontrust en verward achter. Wat nu?

Tip: kijk uit voor de tap

Het is goed om te beseffen dat een doorzoeking en FIOD inval meestal geen beginpunt van een strafrechtelijk onderzoek is. Zo’n onderzoek loopt al een hele tijd. Er moet al een behoorlijke verdenking liggen voordat een huiszoeking geoorloofd is. Wat de FIOD hoopt aan te treffen is een onderbouwing van wat ze al op papier hebben staan. Vaak wordt de verdachte meteen aangehouden en meegenomen voor verhoor. Maar niet altijd. Dan zal de FIOD eerst de in beslag genomen stukken bestuderen en pas daarna verhoren. Wees er op bedacht dat het niet meteen aanhouden ook een strategie kan zijn. Waarschijnlijk wordt je telefoon getapt. De FIOD is heel benieuwd wie je na de doorzoeking belt en wat er dan wordt besproken. Dat kan enorm in je nadeel werken. Bel dus niet over de verdenkingen.

Voorkom verkoop

Wanneer bij de doorzoeking voorwerpen in beslag zijn genomen, zoals een auto, juwelen of een boot, kan het Openbaar Ministerie ervoor kiezen die te verkopen om opslagkosten te voorkomen. Dan worden de voorwerpen via de Dienst Domeinen geveild. Dat levert helaas meestal een bedrag op dat ver onder de marktwaarde ligt. Het is vaak mogelijk om in overleg met de officier van justitie zekerheid te stellen (lees: een bedrag over te maken) en in ruil daarvoor het voorwerp terug te krijgen, bijvoorbeeld je auto. Hoewel het beleid is om sieraden en horloges niet zomaar te verkopen gaat ook dat wel eens mis, dus als er voorwerpen met een emotionele waarde in beslag zijn genomen is het ook van belang om contact te zoeken.

Beslag

Ook kun je in de dagen na de doorzoeking tot de ontdekking komen dat er beslag wordt gelegd op je bankrekening(en), op je woning, etc. Ook bankrekeningen en goederen van anderen kunnen worden beslagen. Conservatoir beslag wordt gelegd om zekerheid te stellen voor een mogelijke toekomstige boete of ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel. De officier van justitie begroot het bedrag over het algemeen heel ruim. Daar kan een klaagschrift tegen worden ingediend bij de rechtbank, maar het beslag ongedaan maken is heel lastig. De rechter mag namelijk niet vooruitlopen op wat de uitkomst in de strafzaak zal zijn, en toetst daarom slechts of het ‘hoogst onwaarschijnlijk’ is dat de rechter een betalingsverplichting op zal leggen. Daarbij speelt wel een rol of er een redelijke verhouding is tussen het beslag en de mogelijke betalingsverplichting. Naarmate de strafzaak langer duurt moet de rechter ook toetsen of het strafvorderlijk belang nog wel opweegt tegen de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zo heeft de Hoge Raad vorig jaar vastgesteld.

Als bankrekeningen of goederen van anderen zijn beslagen, dan kunnen zij ook een klaagschrift indienen. Dat kan succesvol zijn als aangetoond kan worden dat zij eigenaar zijn en dat er onvoldoende verband is met het strafbare feit dat wordt onderzocht.

Voorbereiden op het verhoor

Na verloop van tijd zal de FIOD je toch willen verhoren als verdachte. De tussenliggende periode kan worden gebruikt om je met een advocaat goed voor te bereiden. Een advocaat kan bij de officier van justitie om het proces-verbaal van verdenking vragen, en als dat nog niet wordt verstrekt in ieder geval meer informatie (proberen te) verkrijgen over de verdenking. Met de advocaat kun je een strategie bespreken, bijvoorbeeld of het zinvol is om de vragen in het verhoor te beantwoorden, of het mogelijk is om zelf ontlastende stukken te verzamelen etc. Zie voor meer informatie over de voorbereiding deze blog van collega Victor Langenburg.

Bijkomende problemen

Helaas plaatst de FIOD steeds vaker nieuwsberichten. Ook lekt maar al te vaak uit om wie het gaat. Dat kan zakelijke problemen opleveren, reputatieschade, problemen in het gezin en ga zo maar door. Ook de bank kan lastige vragen stellen en dreigen de bankrekening op te zeggen, zie daarvoor deze blog.

Fraude-onderzoeken duren meestal lang, enkele jaren is geen uitzondering. Onderzoeken van het Europees Openbaar Ministerie kunnen nog langer duren doordat diverse landen betrokken zijn, zie bijvoorbeeld deze blog van collega Lisa van Esdonk. Terwijl de fraudezaak lang voortsleept en de dreiging van de rechtszaak boven je hoofd hangt kun je in een sociaal en financieel vacuüm terechtkomen. Uit onderzoek van Wim Huisman naar witteboorden criminaliteit bleek dat de verdachten de lange duur van een strafzaak als een uitputtingsslag ervaren. Uit zijn onderzoek bleek dat de schadelijkheid van de lange opsporing (stress, problemen in het gezin, impact op de carrière of het bedrijf, financiële kosten) vaak erger worden ervaren dan de uiteindelijke eventuele straf.

Conclusie

Blijf na een huiszoeking niet stil zitten. Je kunt beter actief de situatie het hoofd bieden. Verzeker je van hulp om de komende lastige periode goed door te komen en de situatie zo goed mogelijk te managen. Daar helpen onze specialisten je uiteraard graag bij.